Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego w Łowiczu

Trochę historii.
Bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania była decyzja o jego likwidacji, podjęta w ramach realizowanego przez hitlerowców planu zagłady europejskich Żydów. Getto warszawskie było zamkniętą i otoczoną murem dzielnicą położoną w północno-zachodniej części centralnej Warszawy, w której uwięziono Żydów warszawskich oraz przesiedlonych z gett w innych miejscowościach. Wśród nich byli również Żydzi z Łowicza.

Powstanie w getcie warszawskim rozpoczęło się 19 kwietnia 1943 r. i trwało do połowy maja 1943 r. Było pierwszym, miejskim powstaniem w okupowanej Europie, aktem o charakterze symbolicznym, zważywszy na nikłe szanse jego powodzenia. W trwającej prawie miesiąc, nierównej walce słabo uzbrojeni bojownicy Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) i Żydowskiego Związku Wojskowego (ŻZW) stawili opór dobrze wyposażonym żołnierzom z oddziałów SS, Wehrmachtu, Policji Bezpieczeństwa oraz formacji pomocniczych. Zginęło, co najmniej 56 tys. osób.

Powstanie w getcie warszawskim
Siły powstańcze składały się najprawdopodobniej z około 1000-1500 słabo uzbrojonych bojowników: ok. 220-800 z ŻOB (w tym wiele kobiet) i 150-400 z ŻZW (tylko mężczyzn) oraz nieznana liczba (kilkuset) powstańców w innych, luźnych grupach, niepowiązanych z tymi organizacjami.

Siły niemieckie zaangażowane w stłumienie powstania liczyły ok. 2000 ludzi, w tym 830 grenadierów pancernych i kawalerzystów SS, 234 żandarmów (bataliony 1 i 3 z 22 pułku Ordnungspolizei, SD i Gestapo), 59 żołnierzy lekkiej artylerii przeciwlotniczej i saperów Wehrmachtu (wydzielone oddziały z batalionu saperów pociągów pancernych i 14 rezerwowego batalionu saperów), 337 żołnierzy z litewskich i łotewskich policyjnych oddziałów pomocniczych (tzw. Askaris) oraz części szkoleniowego batalionu ukraińskiego z obozu w Trawnikach. W likwidacji getta uczestniczyło też 367 funkcjonariuszy polskiej Policji Generalnego Gubernatorstwa, którzy tworzyli kordon wokół murów getta. Niemcy dysponowali uzbrojonymi pojazdami pancernymi i bronią chemiczną.

Wobec schronów, „bunkrów” i kryjówek, Niemcy używali świec dymnych i gazu łzawiącego oraz ładunków wybuchowych. Jürgen Stroop, osobiście wydał rozkaz walczenia z Żydami ogniem– żołnierzy niemieckich zaopatrzono w miotacze ognia, nakazując im systematyczne podpalanie wszystkich budynków w dzielnicy.

Według danych hitlerowskich, świadomie zawyżanych przez autorów raportu Stroopa, w walce zginęło ok. 6000 Żydów, 56 065 osób znajdowało się w wykrytych i zlikwidowanych bunkrach, z tej liczby 7000 zamordowano na miejscu, 6900 wysłano do Treblinki, a około 36 000 do innych obozów. Dane te są o tyle nieprawdziwe, że w kwietniu 1943 w getcie znajdowało się nie więcej niż 40 000 osób. W trakcie tłumienia powstania hitlerowcy dopuszczali się wielu okrucieństw i zbrodni na mieszkańcach getta oraz przeprowadzali liczne masowe egzekucje.

Informacje o powstaniu:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Powstanie_w_getcie_warszawskim